Radny Krzysztof Sypień straci mandat. To już pewne?
W dniu dzisiejszym do Biura Rady Miejskiej w Goleniowie wpłynęło pismo od Wojewody Zachodniopomorskiego. Treść pisma zamieszczamy w całości bez redakcyjnego komentarza.
Rada Miejska w Goleniowie
Działając na podstawie art. 98 ust.1 o samorządzie gminnym¹ wzywam Radę Miejską w Goleniowie do podjęcia w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miejskiej w Goleniowie Pana Krzysztofa Sypienia z powodu naruszenia zakazu wynikającego z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Uzasadnienie
W dniu 13 sierpnia 2018 r. Prezes Rady Ministrów wydał rozporządzenie w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast², wyznaczając datę wyborów na niedzielę 21 października 2018 r.
W wyniku tychże wyborów Pan Krzysztof Sypień uzyskał mandat radnego Rady Miejskiej w Goleniowie na okres kadencji 2018 – 2023. Na 1 sesji Rady, która odbyła się w dniu 19 listopada 2018 r., radny złożył ślubowanie, a tym samym rozpoczął wykonywanie mandatu.
W efekcie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że radny Pan Krzysztof Sypień naruszył zakaz wynikający z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Zgodnie z treścią tego unormowania radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
Dyspozycją normy wynikającej z powyższego przepisu. Objętych jest kilka stanów faktycznych – po pierwsze, gdy radny prowadzi na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminy, w której radny uzyskał mandat, po drugie, gdy radny zarządza działalnością gospodarczą prowadzoną z wykorzystaniem mienia gminy, w której radny uzyskał mandat, po trzecie, gdy radny jest przedstawicielem lub pełnomocnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej prowadzonej z wykorzystaniem mienia gminy, w której radny uzyskał mandat.
Definicję mienia komunalnego prawodawca zawarł w art. 43 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.
Z orzecznictwa sądowoadministracyjnego wynika, że pojęcie mienia odpowiada definicji zawartej w art. 44 ustawy Kodeks cywilny, a zatem stanowi całokształt praw majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi i obejmuje własność oraz inne składniki mienia mieszczące się w zbiorczej kategorii “inne prawa majątkowe”. Mieniem będą zatem prawa majątkowe, które można wyrazić w pieniądzu, jak też zapłata za wykonanie czynności (usługi) realizowanej z budżetu jednostki
Wskazuje się, że istotą art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym jest zachowanie interesu publicznego rozumianego jako zapobieżenie angażowaniu się radnych w sytuacje i uwikłania mogące nie tylko podawać w wątpliwość ich bezstronność, czy uczciwość, ale także podważać autorytet organów, w których działają. Mając na uwadze wykładnię celowościową z całą stanowczością należy podkreślić, że ustawodawca, przewidując takie ograniczenie, chciał zapobiec sytuacjom mogącym prowadzić do nadużyć, które w konsekwencji skutkowałyby utratą zaufania obywateli do organów władzy publicznej. Tak szeroko ujęty zakaz art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym prowadzi do konkluzji, że osoba pełniąca funkcję radnego, nie może w żaden sposób czerpać korzyści z mienia komunalnego gminy.
W niniejszej sprawie bezsporne jest, że radny Rady Miejskiej w Goleniowie, Pan Krzysztof Sypień jest Prezesem Zarządu Fundacji Centrum Rozwoju. Potwierdzają to dane zamieszczone w Krajowym Rejestrze Sądowym, jak również to, że podmiot ten jest wpisany do rejestru przedsiębiorców (nr KRS 0000600368). Zgodnie z treścią §13 Statutu Fundacji Centrum Rozwoju Fundacja prowadzi działalność gospodarczą w sferze usługowej, handlowej i wytwórczej (ust. 1). Całość przychodów z prowadzonej działalności Fundacja będzie przeznaczać na realizację celów statutowych (ust. 2).
W ramach swojej działalności Fundacja prowadzi “Akademię Baletu”. Z danych powszechnie dostępnych strony internetowej Fundacji wynika, że Akademia Baletu prowadzi stałą rekrutację na zajęcia baletowe w Akademii Baletu, a także, że zajęcia te są odpłatne. Z kolei, dane zamieszczone w Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej potwierdzają, że radny Pan Krzysztof Sypień prowadzi indywidualną działalność gospodarczą pod firmą Edukacja Artystyczna Krzysztof Sypień. Przy wpisie tego przedsiębiorcy widnieje odnośnik do strony internetowej Muzycznej Szkoły Yamaha w Goleniowie, która prowadzi w szczególności odpłatnie zajęcia nauki gry na instrumentach. *Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.). Tak w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 12 października 2021 r., sygn. akt II SA/Bk 698/21. *Por. wyrok NSA z dnia 8 maja 2018 r. sygn. akt II OSK 542/16. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.).
Niewątpliwie, prowadzona w ww. zakresie działalność, polegająca na organizowaniu odpłatnych zajęć baletowych oraz gry na instrumentach wpisuje się w definicję działalności gospodarczej, o której mowa w art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z tym przepisem Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Niewątpliwie, zarówno działalność gospodarcza prowadzona indywidualnie przez radnego Pana Krzysztofa Sypienia, jak też działalność Fundacji Centrum Rozwoju, którą radny zarządza mają charakter zorganizowany, ciągły, jak i bez wątpienia zarobkowy. Co więcej, ustalono, że w toku działalności prowadzonej przez Fundację doszło do wykorzystania mienia gminnego Gminy Goleniów. Jak bowiem wyjaśnił Zastępca Burmistrza Goleniowa w piśmie z dnia 5 grudnia 2022 r., znak: SG.2010.6.2022.AS, w którym wskazuje, że w ramach działalności związanej z Fundacją Centrum Rozwoju, zgodnie z informacją z Goleniowskiego Domu Kultury, Akademia Baletu pod patronem Fundacji Centrum Rozwoju organizowała Koncert w dniu 18.06.2022 r. w sali koncertowej GDK przy ul. Słowackiego 1. Goleniowski Dom Kultury udostępnił tego dnia dla organizatora salę koncertową. Dalej wyjaśnił także, że w dniach 16 i 17 czerwca 2019 roku odbyło się wydarzenie pod tytułem „Baletki przez świat”. Organizatorem tego spektaklu była Fundacja Centrum Rozwoju. Spektakl miał miejsce w sali koncertowej Goleniowskiego Domu Kultury. O wydarzeniu „Baletki przez świat” poinformowano również na stronie internetowej http://www.goleniow.pl/component/jcalpro/view/1571?print=1&tmpl=component&jjj-1700562976060, na której zamieszczono również informację o cenach biletów, ze wskazaniem Szkoły Muzycznej Yamaha w Goleniowie jako miejsca, gdzie bilety można było nabyć.
W omawianym stanie faktycznym nie ulega zatem wątpliwości, że zarządzając działalnością gospodarczą radny Pan Krzysztof Sypień wykorzystywał mienie jednostki samorządowej, w której uzyskał mandat. Należy zwrócić uwagę, że wykładnia art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym powinna być restrykcyjna, by zapobiegać obchodzeniu ustawowego zakazu antykorupcyjnego, wynikającego z tego przepisu. Podejmując się sprawowania mandatu radnego | działania na rzecz lokalnej wspólnoty radny powinien mieć świadomość, że wiąże się to z pewnymi ograniczeniami wynikającymi z ustawy o samorządzie gminnym. Wobec tego, to na radnym spoczywa obowiązek ułożenia biegu spraw dotyczących prowadzonej przez niego działalności gospodarczej lub zarządzania taką działalnością w taki sposób, by nie dochodziło do kolizji z normami przepisów ustawy o samorządzie gminnym, w tym art. 24f ust. 1 ustawy. Skoro jedną z istotnych funkcji rady gminy jest kontrola działalności gminnych jednostek organizacyjnych, to w celu rzetelnego wykonywania tej funkcji radny musi być od tych podmiotów niezależny. Jeżeli zaś radny prowadzi działalność gospodarczą z pośrednim bądź bezpośrednim wykorzystaniem mienia gminy, to ta niezależność może być podawana w wątpliwość.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 grudnia 2022 r., sygn. akt III OSK 4579/21 ratio legis tego przepisu jest takie, aby radny pozostawał z jednej strony niezależny od organu wykonawczego powiatu, a 2-drugiej strony nie był powiązany z powiatem, nawet w sposób pośredni, czy wręcz śladowy” poza samym tylko wykonywaniem funkcji radnego w organie stanowiącym. W celu rzetelnego wykonywania tej funkcji radny musi być niezależny i niezainteresowany osobiście w przyjmowaniu określonych rozwiązań przez organy powiatu. Nie chodzi tu tylko o przypadek realnej korupcji, czy konfliktu interesów, lecz także o zapobieganie takim sytuacjom, które mogą wystąpić nawet potencjalnie lub wzbudzić u wyborców tylko podejrzenie ich zaistnienia. Jeżeli zaś radny zarządza działalnością ta niezależność mienia powiatu, to gospodarczą prowadzoną z wykorzystaniem i bezinteresowność radnego może być zasadnie poddawana w wątpliwość.
Warto zwrócić uwagę, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że sformułowanie wykorzystywanie” odnosi się do wszystkich przypadków korzystania z mienia komunalnego jednostki samorządu terytorialnego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to, czy wykorzystywanie to ma podstawę prawną, czy jest stałe bądź jednorazowe, wreszcie czy jest odpłatne czy też nieodpłatne. Wykorzystywanie mienia komunalnego stanowi wystarczającą przesłankę do wygaśnięcia mandatu radnego i bez znaczenia normatywnego pozostaje kwestia, czy przy korzystaniu z tego mienia komunalnego radny odniósł korzyści czy też nie. Z omawianego przepisu nie wynika by korzystanie z mienia miało dotyczyć tylko korzystania z mienia na szczególnych, uprzywilejowanych warunkach.
W myśl art. 383 § 2 ustawy Kodeks wyborczy wygaśnięcie mandatu radnego z przyczyny określonej w art. 383 §1 pkt 5 ww. ustawy, tj.: łączenie mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności, stwierdza rada w drodze uchwały, w terminie miesiąca od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.
W tym stanie rzeczy, wobec ziszczenia się przesłanek uzasadniających stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miejskiej w Goleniowie Pana Krzysztofa Sypienia, na Wojewodzie Zachodniopomorskim ciąży obowiązek skierowania do organu stanowiącego Gminy Goleniów wezwania do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania.
Jednocześnie, w niniejszej sprawie wskazać należy, że niepodjęcie przez Radę Miejską w Goleniowie stosownej uchwały skutkować będzie koniecznością skorzystania przez organ nadzoru ze środka prawnego przewidzianego w art. 98a ust. 2 cyt. ustawy, tj. wydania zarządzenia zastępczego.
Podpisano:
z upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego
Mateusz Wagemann
II Wojewoda Zachodniopomorski
