Kontrola przypomniała to, o czym od dłuższego czasu chciał zapomnieć reprezentant jedynego wspólnika Spółki.
PGK Sp. z o.o. została powołana do realizacji zadań gospodarki komunalnej Gminy, w szczególności z zakresu ochrony środowiska, przyrody i gospodarki wodnej, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku, obsługi urządzeń sanitarnych i wysypisk, zbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, utrzymania zieleni gminnej, obiektów gminnych i administracyjnych oraz urządzeń użyteczności publicznej.
Od 24 listopada 2020 r. wiodącym przedmiotem działalności Spółki było zbieranie odpadów inne niż niebezpieczne.
… usługi świadczone na rzecz gmin sąsiednich mają na celu racjonalne i gospodarne wykorzystanie jej zasobów technicznych, sprzętowych i kadrowych. Dzięki przychodom osiąganym z działalności na terenie tychże gmin Spółka może realizować swoją działalność
w sposób efektywny, co z kolei skutkuje obniżeniem kosztów systemu gospodarowania odpadami … wyjaśniał Prezes Cieśliński, obecnie skarbnik Gminy Goleniów.
Jak te wyjaśnienia mają się do niedawno uchwalonej stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości 30 zł od osoby ? Jaką stawkę będzie proponował burmistrz w sytuacji kiedy komunalne PGK nie będzie obsługiwało gmin ościennych? Strach się bać.
Kontrolerzy ustalili, że Realizacja części zadania polegająca na myciu i dezynfekcji pojemników nie była w Spółce udokumentowana. W jaki sposób udokumentować coś czego się nie wykonywało praktycznie do czasu podpisania kolejnej umowy we wrześniu 2020 r.?
Podstawę wynagrodzenia Spółki za odbiór i zagospodarowanie odpadów z terenu Gminy w 2019 r. w wysokości 9 153,37 tys. zł stanowiła masa odpadów przekazanych do instalacji. … Koszt realizacji zadania przez Spółkę w 2019 r. wyniósł 7 964,12 tys. zł.
Wynagrodzenie za realizację ww. usług w okresie 1 lipca – 11 września 2020 r. w kwocie 2 011,76 tys. zł uwzględniało rzeczywistą masę odpadów odebranych od właścicieli nieruchomości obowiązanych ponosić opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz Gminy. Koszt realizacji zadania przez Spółkę w badanym okresie wyniósł 1 652 tys. zł.
Z dodatkowych wyjaśnień – od 1 czerwca 2020 r rozliczenie z Gminą za odbiór i zagospodarowanie me obejmowało odpadów odebranych od właścicieli nieruchomości, którzy me byli zobowiązani do ponoszenia opłat na rzecz Gminy i przekazywali odpady do PGK na podstawie umów zawartych ze Spółką.
Spółka nie opracowała Regulaminu korzystania ze świadczonych usług, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej. I jedyny wspólnik, czyli Gmina Goleniów reprezentowana przez burmistrza Gminy Goleniów, tego nie zauważył? Jak mógł zauważyć skoro cały czas twierdził, że PGK działa tylko i wyłącznie na podstawie ustawy Kodeks spółek handlowych.
PGK zatrudniało w 2018 r. 80 pracowników (56 produkcyjnych, 24 nieprodukcyjnych), w 2019 r. 85 (odpowiednio 60, 25), w 2020 r. 90 (63, 27). Zastanawiająca zależność – zatrudnienie pracownika produkcyjnego powodowała przyrost zatrudnienia pracowników nieprodukcyjnych.
Kontrolujący zauważyli, że w Spółce nie wprowadzono dodatkowych regulacji odnoszących się do kontroli przestrzegania ustawowych ograniczeń prowadzenia działalności poza sferą użyteczności publicznej.
Ważniejsze STWIERDZONE NIEPRAWIDŁOWOŚCI
- Spółka świadczyła usługi odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych
oraz odbioru i transportu nieczystości ciekłych na obszarach położonych poza granicami administracyjnymi Gminy, wbrew celom określonym w § 3 ust. 3 umowy Spółki, do realizacji których została powołana, zgodnie z art. 9 ust. 1 usg, związanych z wykonywaniem zadań komunalnych Gminy. Przychody uzyskane przez PGK z działalności prowadzonej poza obszarem Gminy wyniosły 5 966 tys. zł w latach 2018-2020 i stanowiły od 10-14% przychodów ogółem Spółki.
Z zapisów art. 67 ust. 1 pkt 12 Pzp (ustawa Prawo zamówień publicznych) wynika, że jednym z warunków zamówień w trybie „z wolnej ręki” jest aby ponad 90% działalności kontrolowanej osoby prawnej dotyczyło wykonywania zadań powierzonych jej przez zamawiającego. sprawującego kontrolę lub przez inną osobę prawną, nad którą ten zamawiający sprawuje kontrolę.
W latach 2018-2020 powyższy warunek nie był spełniony.
Czy w takim razie Gmina mogła we wrześniu 2021 r. podpisać z PGK umowę/porozumienie na odbiór odpadów komunalnych, bez wcześniejszego ogłoszenia przetargu? Czy Gmina mogła zawrzeć umowę nr 947/2020 z dnia 26 czerwca 2020 r., która to umowa została zawarta w trybie „z wolnej ręki”?
Może Komisja Rewizyjna Rady Miejskiej w Goleniowie, która jest powołana do kontrolowania działalności burmistrza, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych Gminy, zajmie się tym tematem i odpowie na zadane powyżej pytania?
- W ocenie NIK, świadczenie usług poza granicami administracyjnymi Gminy stanowiło działalność, której głównym celem było osiągnięcie zysku przez Spółkę. Działalność taka była niezgodna z celem powołania Spółki określonym w akcie założycielskim, w którym obszar działania PGK został ograniczony przez organ założycielski do terenu Gminy. Działalność spółek należy rozpatrywać w kontekście celów gospodarki komunalnej, które dotyczą wykonania zadań jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to ograniczenie nie tylko przedmiotowe lecz także terytorialne, ponieważ każda jednostka powinna zaspokajać potrzeby wspólnoty samorządowej, która zamyka się w jej granicach administracyjnych. Jak wynika z przepisów art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 usg, spółka powinna świadczyć usługi wyłącznie na rzecz wspólnoty samorządowej danej jednostki samorządu terytorialnego.
Gwoli wyjaśnienia – uchwałą Nr XII-133-91 z dnia 10 grudnia 1991 r. Rada Gminy i Miasta w Goleniowie zdecydowała o przystąpieniu Gminy do spółki mieszanej z o. o. tworzonej przez pracowników Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Goleniowie.
Aktem notarialnym A nr 3362/91 z 12.12.1991 r. przypieczętowano zawiązanie się Spółki Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej.
Zarząd Gminy Goleniów reprezentowali Krzysztof Barański oraz Paweł Kołpaczyński, zaś pracowników Alicja Duma.
Kapitał zakładowy zawiązywanej Spółki wynosił 114 mln zł i dzielił się na 114 udziałów po 1 mln zł, z których wspólnicy objęli:
- Gmina i Miasto Goleniów – 55 udziałów
- Renata, Zofia Ostoja – Hełczyńska, Krystyna, Barbara Kozłowiec, Zbigniew Jan Lieder – po 2 udziały
- pozostali wspólnicy (czyli pracownicy) – po 1 udziale.
Po latach Gmina Goleniów przejęła 100 % udziałów w Spółce PGK.
-
Spółka świadczyła usługi pogrzebowe w drodze działalności komercyjnej,co stanowiło naruszenie § 3 ust. 3 umowy Spółki w związku z art. 9 ust. 2 i ust. 4usg. Przychody uzyskane przez Spółkę z tego tytułu wyniosły 3 589 tys. zł w latach 2018-2020 i stanowiły od 6-8% przychodów ogółem Spółki.
W ocenie NIK, świadczenie usług pogrzebowych w drodze działalności komercyjnej stanowiło naruszenie celu powołania Spółki do realizacji zadań komunalnych Gminy, tj. zadań własnych, o których mowa w art. 7 ust. 1 usg.
Spółka komunalna jest formą aktywności jednostki samorządu terytorialnego, a rolą spółki komunalnej jest wykonywanie ustawowych zadań jednostki samorządu terytorialnego niejako w zastępstwie tej jednostki. Oznacza to, że wszelkie prawne ograniczenia aktywności jednostki samorządu terytorialnego odnoszą się także do spółki komunalnej.
Prezes Zarządu, wbrew art. 13 ust. 1 ugk nie określił i nie przedłożył Burmistrzowi w formie regulaminu, zasad korzystania z usług świadczonych przez Spółkę oraz obowiązków Spółki wobec odbiorców tych usług. Zgodnie z art. 13 ust.2 ugk regulamin powinien obowiązywać na terenie Gminy, po zatwierdzeniu przez organy wykonawcze Gminy.
NIK nie pozostawia żadnych złudzeń. PGK Sp. z o.o. jest spółką komunalną, która podlega przepisom ustawy o gospodarce komunalnej, a nie tylko i wyłącznie Kodeksowi spółek handlowych. Tym samym droga Rado masz prawo i obowiązek kontrolować PGK i żądać corocznego przedstawiania przez Zarząd informacji z działalności Spółki.
WNIOSKI NIK
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy o NIK, przedstawia następujące wnioski:
1. Zaniechanie prowadzenia działalności wykraczającej poza zadania własne Gminy i jej obszar administracyjny.
(Już nie musicie się pytać drodzy Radni, czy PGK może świadczyć usługi na rzec Gmin ościennych.)
2. Opracowanie i przedłożenie Burmistrzowi projektu regulaminu określającego zasady korzystania z usług świadczonych przez Spółkę oraz obowiązków Spółki wobec odbiorców tych usług.
3. Wzmocnienie nadzoru nad terminowością przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych.
Pełny raport z kontroli NIK i nie tylko, znajdziecie państwo pod tym linkiem – https://goleniow-bip.alfatv.pl/unzip/goleniow_25907/07_10_2021_13_54_38_954_955.pdf
(red.)
Polityka gminnego urzędu czyli jajko mądrzejsze od kury. Ale NIK czuwa
