W sierpniu 2022 r., podczas realizowanego przez Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu wraz z partnerami projektu: ,,Wraki Zalewu Szczecińskiego 2022”, odnaleziono wrak amerykańskiego bombowca B-17. Samolot B-17 G o numerze płatowca 44-8046 z 457. Grupy Bombowej 750. Eskadry Bombowej 8. Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych został zestrzelony 7 października 1944 r. nad Zalewem Szczecińskim. Stało się to podczas misji, która miała na celu zniszczenie fabryki benzyny syntetycznej w Policach koło Szczecina.
Informacja o odnalezieniu wraku została opublikowana w wielu mediach i na portalach społecznościowych, zarówno europejskich jak i amerykańskich. Spowodowało to duży odzew osób zajmujących się historią samolotu oraz interesujących się losem jego załogi.
Do Muzeum Oręża Polskiego odezwała się między innymi Pani Ineke Legerstee z Holandii, opiekująca się symbolicznym grobem kpt. Alfreda Waltera Fischera, członka załogi amerykańskiego bombowca B-17. Jego ciało nigdy nie zostało odnalezione i może znajdować się we wraku samolotu zlokalizowanego na dnie Zalewu Szczecińskiego.
Nazwisko Kapitana Alfreda Waltera Fischera widnieje na ścianie zaginionych Cmentarza Amerykańskiego w Margraten, w Holandii. Jest to jeden z największych amerykańskich cmentarzy wojennych na świecie, jedyny w Holandii. Powstał w listopadzie 1944 r., w wiosce Margraten, 10 km na wschód od Maastricht, natomiast oficjalnie został oddany do użytku w 1960 r. Znajdują się na nim nagrobki ponad 8000 poległych podczas II wojny w tej części Europy amerykańskich żołnierzy oraz ściana z 1722 nazwiskami zaginionych. Rozety umieszczone obok nazwiska zaginionego oznaczają, czy dana osoba została już znaleziona i zidentyfikowana czy dalej jest poszukiwana. Cmentarz Amerykański w Holandii (Netherlands American Cemetery and Memorial) jest administrowany przez American Battle Monuments Commission – Amerykańską Komisję ds. Pomników Bitewnych, niezależną agencję rządu Stanów Zjednoczonych, która administruje, obsługuje, utrzymuje i dba o amerykańskie cmentarze wojskowe, miejsca pamięci i pomniki głównie poza Stanami Zjednoczonymi.
Na Cmentarzu Amerykańskim w Margraten znajduje się również Fundacja Adopcji Grobów. Oferuje ona możliwość adopcji grobu poległego amerykańskiego żołnierza lub jego imienia i nazwiska, znajdującego się na ścianie zaginionych. Osoby, które adoptowały groby dbają o nie i regularnie je odwiedzają, a także często utrzymują kontakt z krewnymi poległych żołnierzy. Wiele adopcji jest przekazywanych z pokolenia na pokolenie, a korespondencja jaka rozwinęła się między adoptującymi a potomkami żołnierzy zaowocowała znajomościami i przyjaźniami, które przetrwały do dnia dzisiejszego.
Każdego roku, 4 maja, w Holenderski Dzień Pamięci odbywają się na cmentarzu obchody rocznicowe, a adoptujący i odwiedzający składają kwiaty aby wyrazić swoją wdzięczność i oddać hołd poległym amerykańskim żołnierzom, którzy oddali swoje życie za wolność Europy.Pani Ineke Legerstee od lat była na liście oczekujących na adopcję grobu, aż w końcu kilka lat temu otrzymała do opieki kpt. Alfreda Waltera Fischera. Jak nam napisała, jest to dla niej wielki zaszczyt i bardzo często odwiedza cmentarz w Margraten ponieważ II wojna światowa odcisnęła swoje piętno również na jej rodzinie. Wujek pani Ineke przebywał w obozie koncentracyjnym, a dwóch innych zostało wywiezionych na przymusowe roboty do Niemiec.
Niestety, na dzień dzisiejszy, pani Ineke nie udało się odnaleźć krewnych kpt. Alfreda Waltera Fischera, ale cały czas zbiera informacje i ma nadzieję, że kiedyś to nastąpi.
Dzięki pomocy pani Ineke udało nam się odnaleźć i ustalić, gdzie znajdują się nazwiska jeszcze 6 członków załogi B-17 z dna Zalewu Szczecińskiego. Nazwiska sierż. Ancila U. Shepherda oraz sierż. Johna W. Koehlera znajdują się również na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Margraten. Nazwiska kpt. Henry P. Loadesa i mjr Gordona H. Haggarda znajdują się na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Neupré, w Belgii. Nazwisko por. Edwarda A. Jr. McNeala umieszczone jest na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Cambridge w Anglii. Według posiadanych przez nas raportów, pozostałych 5 lotników przeżyło katastrofę i zostało wziętych do niewoli. Mamy nadzieję, że wkrótce uda nam się ustalić ich dalsze losy.
Historia Latającej Fortecy
7.10.1944 r. bombowiec B-17G o numerze płatowca 44-8046 z 457 Grupy Bombowej Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych został zestrzelony nad Zalewem Szczecińskim. Samolot prowadził formacje 149 bombowców B-17, a ich celem była fabryka benzyny syntetycznej w Policach. Na pokładzie maszyny znajdowało się 11 członków załogi: pięciu lotników przeżyło katastrofę i trafiło do niewoli: James R. Luper, Norman A. Kriehn, William J. Morrow, Frederick N. Asbell, John H. Derling. Ciała trzech zidentyfikowano i pochowano: Henry P. Loades, Edward A. Jr. McNeal, John W. Koehler. Trzech członków załogi uznaje się do dzisiaj za zaginionych, a ich szczątki mogą znajdować się we wraku: Alfred W. Fischer, Gordon H. Haggard, Ancil U. Shepherd.
W tym dniu ze 149 bombowców B-17, które miały za zadanie wykonać tą misję aż 17 nie powróciło do bazy.
Z zachowanej relacji dowódcy płk Jamesa R. Lupera wiemy, że zadaniem bombowca B-17 było prowadzenie formacji i nawigacja w trudnych warunkach atmosferycznych. Samolot wykonywał bardzo ważne zadanie, na co wskazuje skład osobowy załogi, ponieważ z 11 lotników aż 8 stanowili oficerowie, zaś 3 pozostałych do podoficerowie wyżsi. Z relacji sierż. Alberta G. Williamsa z innego bombowca, który brał udział w Misji 133, dowiadujemy się, że płk James R. Luper kierował samolotem P.F.F. (Pathfinder Force), czyli jednostką wyposażoną w specjalistyczny radar H2X, zwany kolokwialnie Mickey.
Miejsce znalezienia wraku zostało wytypowane przez pracowników Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu dzięki ich wnikliwej analizie wszystkich dostępnych dokumentów oraz informacji dotyczących katastrofy samolotu B-17G o numerze płatowca 44-8046. Podczas prowadzonych prac badawczych na Zalewie Szczecińskiem jednostka Echo 2 firmy Escort odnalazła wrak samolotu w pobliżu miejsca, gdzie Urząd Morski w Szczecinie podczas inwestycji ,,Modernizacja toru wodnego Świnoujście – Szczecin do głębokości 12,5 m” wydobył elementy amerykańskiego bombowca B-17.
Partnerzy projektu ,,Wraki Zalewu Szczecińskiego 2022”
Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza,
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu,
Starostwo Powiatowe w Kołobrzegu,
Firma Escort,
Zakład Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service,
Katedra Medycyny Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego,
Muzeum Obozów Jenieckich,
Portal Polska Morska,
Klaster Morski Pomorza Zachodniego,
Urząd Morski w Szczecinie,
Firma Scubatech TecLine.
APEL
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu zaprasza do współpracy wszystkie instytucje, organizacje i osoby, które chcą pomóc. Szukamy również kontaktu do krewnych załogi samolotu Boeing B-17G numer 44-8046 z 457 Grupy Bombowej, 750 Dywizjon Bombowego lub weteranów 8 Armii Lotniczej (albo ich krewnych), którzy brali udział 7 października 1944 r. w nalocie na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Prosimy o kontakt na e-mail: [email protected] lub [email protected] lub tel. 601 402 400.
Opracowanie: Magdalena Chmielewska, Wojciech Tułaza, Aleksander Ostasz
