49 rocznica wypadków grudniowych GRUDZIEŃ ’70 na Wybrzeżu

Śmierć poniosły 44 osoby, a 1160 osób było rannych.

Pretekstem do wystąpień przeciwko ówczesnej władzy były przedświąteczne podwyżki cen żywności – a tak naprawdę był to zryw przeciwko systemowi komunistycznemu. W nocy 16 grudnia 1970 r. w przemówieniu radiowo-telewizyjnym do mieszkańców Trójmiasta sekretarz KC PZPR Stanisław Kociołek apelował do Stoczniowców Gdyni by w czwartek stawili się do pracy, mimo wprowadzonej godziny milicyjnej.
W czwartek 17 grudnia 1970 roku w Gdyni nie została wybita ani jedna szyba. O godzinie 6.00 rano na przystanku kolejki elektrycznej Gdynia Stocznia do idących do pracy oddziały wojska i MO otworzyły ogień z ostrej amunicji. Zostali zabici i ranni. W ciągu całego dnia w/g oficjalnych statystyk zastrzelono 18 osób. Dzisiaj wiemy, że ofiar było 45 oraz 1165 rannych. Ciało jednego z nich (młodego chłopaka), którego w piosence Krystyny Jandy nazwano Jankiem Wiśniewskim, ułożono na drzwiach i uformowano pochód demonstrantów w kierunku Urzędu Miasta na b. Wzgórzu Nowotki, dziś św. Maksymiliana Kolbe.

Szczecin

17 grudnia wieczorem już po użyciu broni w Gdańsku, w Gdyni i w Szczecinie, ogłoszono uchwałę Rady Ministrów zobowiązującą „organy MO, służby bezpieczeństwa i inne współpracujące z nimi organy do podjęcia wszelkich dostępnych prawnie środków przymusu, włącznie z użyciem broni, przeciwko osobom dopuszczającym się gwałtownych zamachów na życie i zdrowie obywateli, grabieży i niszczenia mienia oraz urządzeń publicznych”. Zamachów na życie i zdrowie obywateli dopuszczało się wojsko, ale prawdopodobnie nie o to chodziło w uchwale Rady Ministrów. Przez radio nadano przemówienie premiera Cyrankiewicza, który – podobnie jak przed czternastu laty w Poznaniu – groził i uspokajał.

Gdynia

Od 15 grudnia trwały zajścia w Elblągu i 18 grudnia wojsko strzelało tam do tłumu. 19 grudnia zebrało się Biuro Polityczne KC PZPR w nieobecności Władysława Gomułki. 20 grudnia zebrało się VII plenum KC PZPR, na którym pierwszym sekretarzem został Edward Gierek, z Biura Politycznego KC usunięto poza Gomułką Jaszczuka, Kliszkę, Spychalskiego i Strzeleckiego. Powołano pięciu nowych członków Biura Politycznego i trzech nowych członków sekretariatu KC.

Gdańsk

21 grudnia opublikowano komunikat o stanie zdrowia Gomułki, stwierdzający „zaburzenia w układzie krążenia, powodujące przemijające zakłócenia sprawności widzenia”.

23 grudnia na posiedzeniu Sejmu Marian Spychalski przestał być przewodniczącym Rady Państwa, a Józef Cyrankiewicz przestał być premierem. Przewodniczącym Rady Państwa został Cyrankiewicz, premierem Piotr Jaroszewicz (który pełnił tę funkcję do roku 1980).

Fragment książki Jakuba Karpińskiego „Portrety lat.

Polska w odcinkach 1944-1988”, Londyn 1989.

POLEGLI:

16 grudnia 1970 r. przy bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej

1. Jerzy Matelski

2. Stefan Mosiewicz

17 grudnia 1970 r. w rejonie przystanku kolejki elektrycznej Gdynia Stocznia – tu przedstawiamy biogramy i okoliczności śmierci poległych w Gdyni

3. Brunon Drywa

4. Zbigniew Godlewski

5. Jan Kłużny

6. Jerzy Kuchcik

7. Stanisław Lewandowski

8. Zbigniew Nastały

9. Józef Pawłowski

10. Ludwik Piernicki

11. Jan Polechoński

12. Zygmunt Polito

13. Stanisłw Sieradzan

14. Zygmunt Gliniecki

15. Marian Wójcik

17 grudnia 1970 r. w Szczecinie

16. Stanisław Kamać

17. Jadwiga Kowalczyk

18. Daniel Kućma

19. Roman Kużak

20. Edward Prysak

21. Zbigniew Semczysyn

22. Michał Skipor

23. Waldemar Sumiński

24. Julian Święcicki

25. Zygmunt Toczek

26. Wojciech Woźnicki

27. Janusz Wrzodak

18 grudnia 1970 r. w rejonie Stoczni im. Adolfa Warskiego w Szczecinie

28. Eugeniusz Błażewicz

29. Stefan Stawicki

15 grudnia 1970 r. w Gdańsku

30 Andrzej Perzyński

31. Waldemar Rebinin

32.Józef Widerlik

33.Kazimierz Zastawny

17 grudnia 1970 r. w rejonie budynku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni

34. Apolinary Formela

35.Jerzy Skonieczka

36.Zbigiew Wycichowski

37.Waldemar Zajczonko

38.Janusz Żebrowski

18 grudnia 1970 r. w Elblągu

39.Tadeusz Sawicz

Wydarzenia grudniowe na Wybrzeżu ukształtowały postawy polityczne i obywatelskie mieszkańców Wybrzeża. Skutki widać do dnia dzisiejszego – wyborcy preferują ugrupowania centroprawicowe. Dziwi mnie tylko jedno, że w wolnej Polsce jeszcze nie rozliczono zbrodniarzy z pod znaku PZPR odpowiedzialnych za zbrodnie z grudnia 1970. To wstyd i hańba narodu polskiego.

Chłopcy z Grabówka, chłopcy z Chyloni
Dzisiaj milicja użyła broni
Dzielnieśmy stali, celnie rzucali
Janek Wiśniewski padł
Na drzwiach ponieśli go Świętojańską
Naprzeciw glinom, naprzeciw tankom
Chłopcy, stoczniowcy, pomścijcie druha
Janek Wiśniewski padłHuczą petardy, ścielą się gazy
Na robotników sypią się razy
Padają starcy, dzieci, kobiety
Janek Wiśniewski padł

Jeden raniony, drugi zabity
Krew się polała grudniowym świtem
To partia strzela do robotników
Janek Wiśniewski padł

Krwawy Kociołek to kat Trójmiasta
Przez niego giną dzieci, niewiasty
Poczekaj draniu, my cię dostaniem
Janek Wiśniewski padł

Stoczniowcy Gdyni, stoczniowcy Gdańska
Idźcie do domu, skończona walka
Świat się dowiedział, nic nie powiedział
Janek Wiśniewski padł

Nie płaczcie matki, to nie na darmo
Nad stocznią sztandar z czarną kokardą
Za chleb i wolność, i nową Polskę
Janek Wiśniewski padł

foto:  IPN

One thought on “49 rocznica wypadków grudniowych GRUDZIEŃ ’70 na Wybrzeżu

Dodaj komentarz